Ахсынньы 25

Ахсынньы 25 диэн Григориан халандаарыгар сыл 359-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 360-c күнэ). Сыл бүтүө 6 күн баар.

Бэлиэ күннэр

• Григориан халандаарынан Рим импиэрийэтигэр Ирод ыраахтааҕы дойдутугар Иерусалимтан чугас Вифлеем диэн кырачаан куорат таһыгар кэлин Иисус Христос диэн ааттаммыт киһи төрөөбүт.
• Елизавета II ыраахтааҕы Холбоһуктаах хоруоллук олохтоохторугар үгэс буолбут тыл этэр күнэ
• Ииндийэ Ииндийэ — Үчүгэй салайыы күнэ. 2014 сыллаахха Нарендра Моди бырабыыталыстыба дьон иннигэр эппиэтинэстээҕэр болҕомто тардаары бу күнү урукку премьер-миниистирдии сылдьыбыт Атала Бихари Ваджпаи төрөөбүт күнүгэр бэлиэтииргэ уураах таһаарбыта
• Мозамбик — Дьиэ кэргэн күнэ
• Камерун Камерун, КАӨ КАӨ, Чад Чад, Экватор Гвинеята Экватор Гвинеята, Конго ДӨ Конго ДӨ, Габон Габон, Конго Өрөспүүбүлүкэтэ Конго Өрөспүүбүлүкэтэ — Оҕо көмүскэлин күнэ
• Пакистаан
• Перу Перу (Чумбивилкас провинция) — Таканакуй
• Кытай Өрөспүүбүлүкэтэ Кытай Өрөспүүбүлүкэтэ — Конституция күнэ
• Турция
• Чечня Чечня, Ингушетия Ингушетия (вайнаахтар) — Малх күнэ (Күн төрөөбүт күнэ)

Түбэлтэлэр

• 800 — Улуу Карл «Арҕаа импэрээтэрэ» диэн титулунан Римҥэ бэргэһэлэммит.
• Иштван I Сибэтиэй Венгрия хоруола буолбут.
• Вильгельм I Сэрииһит Англия хоруонатын кэппит.
• Рожер II Сицилия хоруола буолбут.
• Эспаньола арыыга Ла-Навидады олохтообут.
• Хуриҥда күөлгэ тиийэ сылдьан баран уһун унньуктаах айан кэнниттэн төннөн иһэн, Чуона өрүс төрдүгэр тиийбит. Бу кэнниттэн тохсунньуга Павловскай учуутал салалталаах бөлөҕү кытта Сунтаарга холбоспут.
• 1903 — Илин Сибииргэ көскө сылдьан «Искра» хаһыаты тарҕаппытын иһин өрөбөлүссүйэниэр Иван Бабушкины өссө ыраатыннаран Дьокуускайга аҕалбыттар. Салгыы Үөһээ Дьааҥы уокуругар утаарбыттар. Онно 1905 сыллаахха амньыыстыйа биллэриллиэр диэри олорбута.
• 1905 — Новороссия өрөспүүбүлүкэтэ хам баттаммыт.
• 1917 — Украинаҕа сэбиэскэй былаас олохтоммут.
• 1941 — Керчь-Феодосия десаан эппэрээссийэтэ саҕаламмыт.
  • Гонконг иһин кыргыһыы түмүктэммит, куораты дьоппуоннар оккупациялаабыттар.
• 1946 — ССРС-ка И. В. Курчатов салалтатынан Европаҕа бастакы ядернай реактор үлэтин саҕалаабыт.
• 1949 — Хабаровскайга Япония байыаннайдарын сууттааһын саҕаламмыт (ахсынньы 30 күнүгэр диэри буолбута).
• 1962 — Сэбиэскэй Сойуус ядернай сэрии сэбин сир үрдүгэр тиһэҕин дэлби тэптэрбит. 1963 сыллаахха сөбүлэҥинэн сир үрдүгэр, ууга уонна салгыҥҥа дэлби тэптэрии бобуллубута.
• 1977 — Израиль премьер-миниистирэ Менахем Бегин Эгиипэт бэрэсидьиэнин Мохаммед Анвар ас-Садаты кытта көрсүбүттэр.
• 1979 — Афганистааҥҥа Сэбиэскэй Сойуус сэриилэрэ киирбиттэр.
• 1991 — Арассыыйа РСФСР диэн аата уларыйан билиҥҥи аатын сүкпүт, Михаил Горбачёв ССРС бэрисидьиэниттэн уурайбыт.
• Саханефтегаз" национальнай ньиэп-гаас хампаанньата үөскээбит.
• 2016 — Александров ансамблын тиэйэн иһэр оборуона министиэристибэтин Ту-154 сөмүлүөтэ Хара Байҕалга түспүт, онно баар 92 киһи бары өлбүттэр.

Төрөөбүттэр

• 1914 — Александра Овчинникова — Ньурба Тыалыкытыттан төрүттээх түмэт, бэлиитикэ дьайыксыта, 1963—1980 сыллардаахха Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин бэрэстээтэлэ.
• 1920 — Дмитрий Красильников (06.03.1985 өлб.) — Чурапчы Мугудайыттан төрүттээх физик-учуонай, Саха космофизикатын оскуолатын төрүттээччилэриттэн биирдэстэрэ.

Өлбүттэр

• Елизавета Петровна, Арассыыйа ыраахтааҕыта.
• 1921 — Саха сиригэр олоро сылдьыбыт нуучча суруйааччыта Владимир Короленко (1853 с.т.) («Макаар түүлэ»).
• 1977 — Чарли Чаплин (1889 с.т.), артыыс, режиссёр, сценарист.
• 1986 — Платон Степанов — Ламутскай (13.11.1920 төр.) — эбээн бэйиэтэ уонна суруйааччыта.
• 2012 — Светлана Николаева — Өрөспүүбүлүкэ норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, 1986 - 1991 сылларга Саха АССР култууратын миниистирэ этэ.
• 1989 — Николае Чаушеску, Румыния 1965 сылтан 1989 сылга дылы баһылыга.