УРУБИИКИ диэн сиртэн ылыллыбыт
Ыам ыйын 6 диэн Григориан халандаарыгар сыл 126-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 127-c күнэ). Сыл бүтүө 239 күн баар.
Бэлиэ күннэр
- Сүөһү иитэр сорох түүрдэргэ бүгүн Хыдыр күнэ (Хедерлез, Хыдырэллэс, Хыдырез) — кыһыҥҥы дьыл түмүктэнэн, сайыҥҥы дьыл саҕаланар. Бу күн хой оҕотун сииллэр, кутаа үрдүнэн ойуоккалыы оонньууллар, сүөһү маныыһыттарын кытта сөбүлэҥ түһэрсэллэр.
- Бу күн Саха сирин киин улуустарыгар эрдэлээбит кус кэлэр.
- Антигуа уонна Барбуда Антигуа уонна Барбуда — Үлэ күнэ
- БолгарияГеоргий Победоносец күнэ (Аармыйа күнэ)
- Габон Габон, Ливан Ливан, Сирия Сирия — Толук буолбут дьон күнэ
- Грузия Грузия — Георгий Победоносец күнэ, Полиция күнэ
- Португалия Португалия — Азулежу
- АХШ АХШ — Сиэстэрэ күнэ
- Пилипиин Пилипиин — Албан аат күнэ
- Ямайка Ямайка — Учуутал күнэ
- Аан дойдуга диетата суох күн
Түбэлтэлэр
- 1527 — Испания уонна Германия сэриилэрэ Риими халаабыттар, үгүс учуонайдар бу күнү Барҕарыы кэмэ түмүктэниитинэн ааҕаллар.
- инкалар төгүрүктээбиттэр, төттөрү ыла сатаабыттар.
- 1626 — Голландия колониһа Питер Минуит индеецтэртэн Манхэттен арыыны атыыласпыт. 1664 сыллаахха арыыны англичаннар баһылаабыттара, манна тутуллубут дьиэлэртэн саҕалаан Нью-Йорк куорат төрүттэммитэ.
- Речь Посполита ыккардыгар эйэ түһэрсиллибит.
- 1782
- Таиланд хоруолларын резиденцията Улахан Уораҕай тутуллуута саҕаламмыт.
- Арассыыйаттан Грузияҕа барар бастакы суол аһыллыбыт.
- 1877 — Иирбит Сылгы диэн оглала-лакота биис-уустар баһылыктара Небраскаҕа АХШ сэриилэригэр бэриммит.
- 1881 — Арассыыйа импиэрийэтэ Ахал-Текин сирин бэйэтигэр холбообут (аныгы Туркменистаан сорҕото).
- Аан дойдутааҕы быыстапка аһыллыбыт. Манна анаан Эйфель башня туппута, быыстапка кэнниттэн суох гынар былааннаахтара.
- туора урдустарын олохторун-дьаһахтарын уонна салаллыыларын уларытыы туһунан» («О преобразовании устройства и управления инородцев Якутской области») диэн ааттаах Саха уобалаһын бырабылыанньатын мунньаҕа буолбут.
- 1906 — Арассыыйа 1906 сыллааҕы конституцията ылыныллыбыт (юлиан халандаарынан муус устар 23 күнэ этэ).
- Реюньон арыыга көскө ыытыллыбыта.
- Автономная Якутия» хаһыакка Өксөкүлээх Өлөксөй «Грядущая гидра (О предстоящей засухе)» диэн ыстатыйтата тахсыбыт.
- 1937 — Нью-Йорк аттыгар «Гинденбург» дирижабль (Германия) умайбыт. Бу саахал кэнниттэн дирижабльлары дьону таһарга туттуу тохтообута.
- 1941 — Иосиф Сталин Совнарком бэрэстээтэлэ буолбут. 1930 сыллаахтан Рыков уһуллубутун кэннэ бу дуоһунаска Молотов олорбута, ол эрээри дойду дьиҥ салайааччыта син биир Сталин (баартыйа киин кэмитиэтин сэкирэтээрэ) этэ.
- 1942 — Аан дойду иккис сэриитэ: Филиппин арыыларын баһылыырга сүрүн суолтаны ылбыт Коррехидор иһин кыргыһыыга дьоппуоннар АХШ сэриилэрин кыайбыттар, 11 тыһыынча АХШ уонна Филиппин саллаата билиэн түбэспит.
- 1944 — Саха сиригэр бортпроводниктар сулууспалара төрүттэммит. «Красноярскай — Уэлькаль» салгын траассатын солбуйааччы начаалынньыга К. Ефимов бирикээһинэн стюардессалар дуоһунастарын киллэрбит уонна кинилэргэ аналлаах инструкцияны бигэргэппит.
- Ла-Манш аннынан Улуу Британияны уонна Францияны холбуур Евротоннель аһыллыыта.
- 1998 — Стив Джобс (Apple Inc.) бастакы iMac көрдөрбүт.
- 2001 — Устуоруйаҕа бастакынан Римскэй папа (Иоанн Павел II) мусульмааннар мэчиэттэригэр сылдьыбыт.
- 2002 — Илон Маск SpaceX тэрилтэни төрүттээбит.
Төрөөбүттэр
- 1758 — Франция өрөбөлүүссүйэтин диэйэтэлэ Робеспьер.
- 1856 — Психоанаалыһы төрүттээбит быраас Зигмунд Фрейд.
- Владимир Этуш, тыйаатыр уонна киинэ артыыһа, педагог («Кавказская пленница», «Иван Васильевич меняет профессию»).
- 1941 — Римма Гаврильева (06.05.1941—15.07.2003) — саха былыргы таҥаһын чинчийбит устуоруйа билимин хандьыдаата.
- 1985 — Гаврил Андросов — бэйиэт, Арассыыйа суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ, "Чолбон" сурунаал тутаах эрэдээктэрэ.
Өлбүттэр
- Виктор Драгунскай (1913 төр.), оҕо сэбиэскэй суруйааччыта.
- 1992 — Марлен Дитрих (1901 төр.), ньиэмэс уонна АХШ артыыһа уонна ырыаһыта, секс-символ.
- 2004 — Нам Хатырыгыттан төрүттээх дьоһуннаах худуоһунньук Иннокентий Пестряков (19.07.1962 төр.).
- А. Балабанов бэйэтин киинэлэригэр сөбүлээн устар артыыһа этэ (Кочегар, Груз 200, Американец).