Олунньу 4

Олунньу 4 диэн Григориан халандаарыгар сыл 35-с күнэ. Сыл бүтүө 330 күн (ордук хонуктаах сылга 331 күн) баар.

Бэлиэ күннэр

Араак ыарыыны утары охсуһуу аан дойдутааҕы күнэ
Ангола Ангола — Сэбилэниилээх утарсыы күнэ. 1961 сыллаахха тутулуга суох буолуу иһин охсуһуу саҕаланыытын бэлиэтииллэр
Шри-Ланка Шри-Ланка — Тутулуга суох буолуу күнэ (1948, Британияттан)
Дьоппуон Дьоппуон — Риссюн — Саас саҕаланыыта (Саҥа дьыл)
Калифорния Калифорния, Миссури Миссури (АХШ) — Роза Паркс күнэ. Икки штаакка төрөөбүт күнүгэр (бүгүн), үс штаакка хаайыллыбыт күнүгэр (ахсынньы 1) бэлиэтэнэр. Роза Паркс 1955 сыллаахха АХШ-ка тирии өҥүнэн көрөн дьону араарар сокуону оптуобуска соруйан кэспитэ

Түбэлтэлэр

960 — Кытайга генерал Чжао Куанъинь импэрээтэр буолбут, Тай-цзу диэн аат ылбыт. Кини олохтообут Сун динээстийэтэ маҥнай Кытайы барытын, онтон кэлин Кытай соҕуруу өттүн үс үйэ тухары салайбыта.
1789 — АХШ бастакы бэрэсидьиэнинэн Джордж Вашингтон талыллыбыт.
1810 — Наполеон сэриилэрэ: Улуу Британия Гваделупаны баһылаабыт.
1859 — Эгиипэккэ Синаай кодексын булбуттар.
1899 — Филиппиин-Америка сэриитэ саҕаламмыт. Испания былааһыттан АХШ көмөтүнэн саҥа босхоломмут Филиппиин арыыларыгар АХШ бэйэтэ саба түспүт уонна сотору кэминэн Филиппиини протекторат оҥостубут.
1904 — Дьоппуоҥҥа кистэлэҥ сүбэ уонна миниистирдэр хомуур мунньахтарыгар Арассыыйаны утары Мончууруйа уонна Кэриэйэ тустарыгар сэрии саҕалыырга быһаарыллыбыт.
1918 — Саха оробуочайдарын сойууһун уопсай мунньаҕа бассабыыктары утарарын туһунан өрөсөлүүссүйэ ылыммыт: "Эйэлээх саха оробуочайдара бассабыык хамсааһынын сөбүлээбэттэр, уопсастыба олоҕор сатарыйыыны уонна талбытынан дьаһайыыны (произвол) үөскэтэрин уонна улуу Арассыыйа ыһыллыытыгар-эстиитигэр тиэрдэрин иһин."
1921 — Барон Унгерн Монголия киин куоратын Урганы (монг. Өргөө — уораҕай) сэриилээн ылбыт уонна кытайдартан босхолообут.
1932 — Иккис Кытай-Дьоппуон сэриитин кэмигэр 10 күннээх көмүскэнии кэнниттэн дьоппуоннарга Харбинбэриллибит.
1938 — Адольф Гитлер бэйэтин сэбилэниилээх күүстэр баһылыктарынан анаммыт.
1945 — Аан дойду иккис сэриитин кэмигэр Крымҥа Йалтатааҕы кэмпириэнсийэ аһыллыбыт. Кэмпириэнсийэҕэ Рузвельт, Черчилль уонна Сталин Германия көпүтүлээссийэтин уонна кинини түөрт оккупация түөлбэтигэр араарыыны ырыппыттар. Ону кытары Польша дьылҕата, ХНТ тэриллиитэ, Сэбиэскэй Сойуус Дьоппуону утары сэриигэ кыттыһыыта уонна Кэриэйэ 38-с параллелинэн икки зонаҕа аҥаарданыыта кэпсэтиллибиттэр.
1948 — Цейлон (Шри-Ланка диэн ааттаммыта) Биритээнньийэ Холбоһугар киирэр тутулуга суох дойду буолбут.
1976 — Гватемалаҕа уонна Гондураска буолбут сир хамсааһыныгар 22 000 тахса киһи өлбүт.
1992 — Венесуэла бэрэсидьиэнин Карлос Андрес Переһы Уго Чавес күүһүнэн былаастан туораппыт.
2000 — Парижка араак ыарыыны утары саҥа тыһыынча сылга охсуһуу саммита буолбут. Франция бэрэсидьиэнэ Жак Ширак уонна ЮНЕСКО генеральнай дириэктэрэ Коитиро Мацуура Парижтааҕы хартияҕа илии баттаабыттар.
2004 — Амыарыкаҕа Гарвард үнүбүрсүөтүн устудьуоннара Марк Цукерберг уонна Эдуардо Саверин Фэйсбук түмэт-ситими (социальная сеть) олохтообуттар.

Төрөөбүттэр

1914 — Михаил Стрекаловскай — Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Арассыыйа Федерациятын Дьоруойа (1996).
1967 — Александр Федотов — 2007-2012 сылларга Өрөспүүбүлүкэ инвестиционнай хампаанньатын генеральнай дириэктэрэ. Чурапчы улууһун Ытык киһитэ, Чурапчыга многофункциональнай спорт комплекса кини аатын сүгэр.

Өлбүттэр

1979 — Прокопий Ядрихинскай - Бэдьээлэ — ырыаһыт уонна олоҥхоһут, Саха АССР култууратын үтүөлээх дьайыксыта (деятель), ССРС суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ.
1985 — Дмитрий Ильин — саха биллиилээх муосчута, ССРС худуоһунньуктарын холбоһугун чилиэнэ.