Ахсынньы 31

Ахсынньы 31 диэн Григориан халандаарыгар сыл 365-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 366-c күнэ). Сыл бүтэhик күнэ.

Бэлиэ күннэр

• Аан дойдуга эргэ сылы атаараллар уонна Саҥа Дьылы көрсөллөр. Ону кытта ситимнээх:
  • Арассыыйа Арассыыйа — Саҥа Дьыл
  • АХШ АХШ — Бастакы түүн
  • Пилипиин Пилипиин — Сыл тиһэх күнэ эбэтэр Bisperás ng Bagong Taón, Ризаль күнүн уонна Саҥа дьыл ыккардыгар бэлиэтэнэр
  • Дьоппуон Дьоппуон — Омисока
  • Шотландия Шотландия — Хогманай бастакы күнэ эбэтэр «Эргэ сыл түүнэ»
• Азербайджан Азербайджан — Аан дойду азербайдьаннарын биир санааланыыларын (солидарность) күнэ
• АХШ АХШ — Кванза сэттэ күнүттэн алтыс күнэ
• Арҕаа христианство: Ороһооспо 12 күнүттэн сэттистэрэ

Түбэлтэлэр

• 406 — Вандааллар, алааннар уонна свебтар Рейн өрүһү туораан Галлияҕа саба түспүттэр.
• 1600 — Британия Ост-Ииндийэтээҕи хампаанньата олохтоммут. Бу хампаанньа Ииндийэни сэриилээн ылбытынан биллэр.
• 1825 — Өрө турбут Черниговскай полка саллааттарын иннигэр С. И. Муравьёв-Апостол уонна М. П. Бестужев-Рюмин «Православнай катехизис» диэн ааттаммыт ыраахтааҕыны, крепостной быраабы уонна саллаакка күүһүнэн ылыыны утарар прокламациялара ааҕыллыбыт.
• 1877 — Нуучча-Туурак сэриитин кэмигэр Арассыыйа сэбилэниилээх күүстэрэ Ташкессен аттынааҕы кыргыһыыга кыайбыттар.
• 1917 (эргэ истиилинэн ахсынньы 18) — Дьокуускайга Бастакы суһал ыҥырыылаах Дьокуускайдааҕы уезд гласнайдарын земскэй мунньаҕа саҕаламмыт, тохсунньу 9 күнүгэр түмүктэммит (эргэ истиилинэн ахсынньы 24-гэр). Манна киин улуустартан бас-көс дьон мустубуттар. Уезд быраабата талыллыбыт: бэрэстээтэл — Алексей Широких, чилиэннэрэ — Роман Оросин, Михаил Слепцов, Николай Афанасьев (бэрэссэдээтэл солбуйааччыта). Мунньах Сэбиэскэй былааһы билиммэтэх, Учредительнай собрание ыҥырылларын диэки эппит.
• 1924 — Бастаанньаһыттар Охуоскай таһынаҕы Аарка бөһүөлэги ылбыттар
• 1992 — Михаил Горбачев коммунизм диэн утопия диэбит.
• 1994 — Бастакы чэчиэн сэриитин кэмигэр Арассыыйа аармыйата Чечня киин куоратын Грознайы штурмалаан саҕалаабыт.
• 1999 — Борис Ельцин Арассыыйа бэрэсидьиэнин солотуттан уурайбыт уонна бэрэсидьиэн эбээһинэһин толорооччунан премьер-миниистири Владимир Путины хаалларбыт.
• 2000 — Аан дойду үрдүнэн XX үйэ уонна Иккис тыһыынча бүтэһик күнүн бэлиэтээбиттэр.
• 2019 — Доруобуйа аан дойдутааҕы тэрилтэтигэр Кытай Ухань куоратыгар саҥа биллибэт төрүөттээх сэбиргэхтэтии (пневмония) түбэлтэлэрин туһунан информация киирбит. Бу кэлин COVID-19 диэн ыарыы быһыытынан биллибитэ.

Төрөөбүттэр

• 1491 — Жак Картье — билиҥҥи Канаада сирин Францияҕа бас билиннэрбит француз чинчийээччитэ.
• 1869 — Анри Матисс — Франция уруhуйдьута.
• 1916 — Леонид Ким (02.01.1994 өлб.) — Саха АССР норуодунай худуоһунньуга, уопсастыбаннай диэйэтэл, педагог.
• 1928 — Эллэй Сивцев (15.06.1994 өлб.) — саха норуодунай худуоһунньуга. Нам улууһун Хатыҥ Арыы нэһилиэгиттэн төрүттээх. Аҕата Гражданскай сэрии кыттыылааҕа, учуутал, ийэтэ уран тарбахтаах иистэнньэҥ эбитэ үһү.
• 1930 — Михаил Спиридонов — 60-ча сыл өрүс флотугар үлэлээбит Социалистыы Үлэ Дьоруойа.

Өлбүттэр

• 2001 — Андрей Пахомов (07.10.1936 төр.) — Саха АССР культурнай тутулун чинчийбит учуонай, устуоруйа билимин хандьыдаата.
• 1977 — Николай Колесов — кырсаны бултааһыҥҥа бүтүн Сойуус рекордун олохтообут саха чулуу булчута, Социалистыы Үлэ Дьоруойа (1957), Ленин уордьанын кавалера (1957).