Тохсунньу 2
Тохсунньу 2 диэн Григориан халандаарыгар сыл 2-с күнэ. Сыл бүтүө 363 күн (ордук хонуктаах сылга 364 күн) баар.
Бэлиэ күннэр
- Саҥа Дьыл иккис күнэ (Арассыыйаҕа, Казахстааҥҥа, Хотугу Македонияҕа, Науруга, Черногорияҕа, Саҥа Зеландияҕа, Румынияҕа, Словенияҕа, Швейцарияҕа, Украинаҕа өрөбүл).
- Билим фантастикатын күнэ.
- Гаити — өбүгэлэр күнэ.
- Бертольд күнэ.
- Сент-Китс уонна Невис — карнавал күнэ.
- Колумбия — карнавал бастакы күнэ (соҕуруу Колумбия).
Түбэлтэлэр
- 1570 — Уордаах Уйбаан опричниктара Новгород куоракка погром саҕалаабыттар.
- 1703 — Арассыыйа бастакы бэчээттэнэр хаһыата «Ведомости» күн сирин көрбүт.
- 1757 — Британия Калькутта куораты (Ииндийэ) сэриилээн ылбыт.
- Михаил Кутузов бэйэтин сэриилэрин французтары дойду кыраныыссатыттан үүрбүттэринэн эҕэрдэлээбит.
- 1900 — Чикаго ханаала аһыллыбыт. Бу ханаал хараабыллар Улуу күөллэр уонна Миссисипи өрүс ыккардыларыгар устууларын хааччыйбыта уонна санитарнай суолталааҕа: ханаал тутуллуон иннинэ Чикаго куорат канализациятын уута Мичиган күөлгэ түһэрэ.
- 1905
- Арассыыйа-Дьоппуон сэриитин кэмигэр Порт-Артур гарнизона куораты дьоппуоннарга туран биэрбит.
- Порт-Артур тас рейдэтигэр «Севастополь» броненосец тимирдиллибит.
- Нуучча ботаникаҕа уопсастыбата тэриллибит[1].
- 1919
- 1942 — Иккис аан дойду сэриитэ: Дьоппуон сэбилэниилээх күүстэрэ Филиппиин киин куоратын Маниланы сэриилээн ылбыттар.
- Кавказка ньиэмэстэр чугуйуулара саҕаламмыт.
- 1947 — Сахалин уобалаһа тэриллибит. Саҥа уобалас сорҕото дьоппуоннартан төннөрүллүбүтэ, онтон сорҕото Хабаровскай кыраайтан таһаарыллыбыта.
- 1951 — Дьокуускайга -60C кыраадыс буолбут.
- 1967 — Рональд Рейган, уруккута киинэ артыыһа уонна кэлин АХШ бэрэсидьиэнэ буолбут киһи, Калифорния күбүрүнээтэрин бирисээгэтин биэрбит.
- 1992 — Арассыыйаҕа табаар сыаната босхо ыытыллыбыт (либерализация цен). Бу дойду экэниэмикэтин төрдүттэн уларыта тутуу (радикальнай реформа) саҕаланыыта этэ.
- 2020 — Нидерланды "Голландия" диэн аат официальнай туттуллуутун тохтоппут.
Төрөөбүттэр
- Айзек Азимов — Америка фантаст суруйааччыта, билим популяризатора.
- Владимир Михайлов — Саха АССР хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, "Аҕа дойдуга өҥөлөрүн иһин" II истиэпэннээх уордьан, "Хотугу сулус" уордьан кавалердара.
- 1937 — Вадим Кривошапкин — Арассыыйа билимин үтүөлээх диэйэтэлэ, медицина билимин дуоктара, ХИФУ профессора.
- 1939 — Лидия Ефремова-Маркова — ССРС доруобуйатын харыстабылын туйгуна, РСФСР үтүөлээх бырааһа, Мэҥэ Хаҥалас улууһун (1999) уонна Наахара нэһилиэгин ытык олохтооҕо.
- 1946 — Михаил Готовцев — «Удьуор» бааһынай хаһаайыстыба баһылыга, Үлэ Дьоруойа (2014), Үлэ Албан аатын уордьанын толору кавалера, Саха Өрөспүүбүлүкэтин ытык киһитэ (2013), Уус-Алдан улууһун ытык киһитэ.
- 1952 — Анна Варламова-Матвеева - Айысхаана — суруйааччы, 2000—2018 сылларга “Чолбон” уус-уран литературнай, общественнай-политическай сурунаал эппиэттиир сэкирэтээрэ.
- 1957 — Илья Михальчук — 1998-2007 сылларга Дьокуускай куоратын баһылыга, 2008-2012 сылларга Архангельскай уобалас губернатора.
- Ариадна Борисова — суруйааччы, тылбаасчыт, СӨ култууратын туйгуна.
- 1978 — Афанасий Поскачин — боксаҕа Арассыыйа чөмпүйүөнэ (2001).
Өлбүттэр
- 1994 — Леонид Ким — Саха АССР норуодунай худуоһунньуга, уопсастыбаннай диэйэтэл, педагог.
|
- Шерих Д. Ю. «Городской месяцеслов. 1000 дат из прошлого Санкт-Петербурга, Петрограда, Ленинграда.» К 290-летию Санкт-Петербурга. Издательство «Петербург — XXI век». 224 с., тираж 30000 экз. ISBN 5-85490-036-X