Алтынньы 27
Алтынньы 27 диэн Григориан халандаарыгар сыл 301-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 302-c күнэ). Сыл бүтүө 64 күн баар.
Бэлиэ күннэр
- ЮНЕСКО — Аан дойдутааҕы аудиовизуальнай нэһилиэстибэ күнэ
- Греция — Былаах күнэ
- Сент-Винсент уонна Гренадиннар — Тутулуга суох буолуу күнэ (Британияттан, 1979)
- Словакия — Черново трагедиятын күнэ (Černovská Tragedia). 1907 сыллаахха Австро-Венгрия импиэрийэтин Венгрия хоруоллугар баар Черново куоратыгар (билигин Словакия) католиктар сыаркаптарын арыйыы кэмигэр жандармнар дьону ытыалаабыттар, элбэх киһи өлбүт
- Түркменистаан — Тутулуга суох буолуу күнэ
Түбэлтэлэр
- 1806 — Наполеон Пруссияны кыайан Берлиҥҥэ киирбит.
- Иркутскай судаарыстыбаннай университет олохтоммут.
- 1924 — Сэбиэскэй Сойуус иһигэр Узбек ССР тэриллибит, киин куоратынан Ташкент буолбут. Бу саҕана Ташкены казахтар эмиэ бэйэлэригэр ылан киин куорат оҥостуохтарын баҕарбыттар эбит, ол мөккүөрү Сталин быһаарбыт.
- 1944 — Ужгород куорат Германия уонна Венгрия оккупааннарыттан босхоломмут .
- 1947 — Саха АССР-га Садын оройуона суох буолбут. Оройуон нэһилиэктэрэ Сунтаар уонна Ленскэй оройуоннарыгар тиксэриллибиттэр. Билигин ол нэһилиэктэр Мирнэй улууһугар киирэллэр.
- 1959 — бэчээккэ аан бастаан Ый нөҥүө өттүн хаартыската аан бастаан тахсыбыт — «Правда» хаһыакка «Луна-3» түһэрбитин таһаарбыттар.
- 1962 — Карибскай кризис: АХШ U-2 разведкалыыр сөмүлүөтүн Кууба үрдүнэн көтөн истэҕинэ суулларбыттар, лүөччүк өлбүт. Бу «Хара субуота» диэн ааттаммыт күн — 1962 сыл алтынньы 27 — аан дойду ядернай сэриигэ саамай чугаһаабыт күнүнэн ааҕыллар.
- 1982 — Кытай бэйэтин нэһилиэнньэтин ахсаана миллиарды куоһарбытын туһунан биллэрбит.
- БАМ үлэҕэ киирбит.
- 1990 — Чувашияҕа «Чуваш ССР тылларын туһунан» сокуон ылыллыбыт. Чуваш тыла нуучча тылын кытта тэҥ бырааптаммыт.
- 1991 — Туркменистан Сэбиэскэй Сойуустан тутулуга суох буолбут. Бэрэсидьиэнинэн өрөспүүбүлүкэни 1985 сылтан ыла салайан олорбут Сапармурат Ниязов буолбут. Кини Туркменистаны 2006 сыллаахха диэри салайбыта.
- 1999 — Эрмээн түмэнигэр Ереваҥҥа ытыалааһын буолбут.
- Каталония Испанияттан тутулуга суоҕун биллэрбит.
Төрөөбүттэр
- тюрколог, саха тылын уонна атын түүр тылларын грамматикатын уонна диалектарын специалииһэ.
- 1912 — Дмитрий Андреев — Сунтаар оройуонун «Элгээйи» совхоз биригэдьиирэ, Социалистыы Үлэ Дьоруойа, Сунтаар улууһун Ытык олохтооҕо.
- 1938 — Прокопий Быканов — бульдозерист, Социалистыы Үлэ Дьоруойа, Усуйаана улууһун Ытык олохтооҕо.
- 1940 — Валерий Кац — композитор, Дьокуускайдааҕы муусука училищетын учуутала, Саха Өрөспүүбүлүкэтин ускуустубатын үтүөлээх диэйэтэлэ, Ойуунускай бириэмиэйтин лауреата.
- Валерий Шадрин — эбэҥки бастакы композитора, СӨ үтүөлээх диэйэтэлэ, СӨ култууратын туйгуна.
Өлбүттэр
- Моҕол Импиэрийэтин үһүс баhылыга. Импиэрийэ төрүттээччитин Баабыр сиэнэ. Кини салалтатын саҕана Моҕол Импиэрийэтэ Хоту Ииндийэ улахан өттүгэр тэнийбитэ.
- 1988 — Иван Аргунов — (24.12.1922 төр.) — социолог учуонай, өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр-көстөр баартыйа диэйэтэлэ, суруналыыс, устуоруйа билимин хандьыдаата
|