Тыва
| |||||
| Тыва Өрөспүүбүлүкэтэ Россия картатыгар | |||||
| Киин куората | Кызыл | ||||
| Иэнэ | 168 600 км² | ||||
| Дьонун ахсаана | 308 500 (2006) | ||||
| Федеральнай уокуруга | Сибирскай | ||||
| Экономическай оройуона | Сибирскай | ||||
| Ил тыла | Тыва тыла, Нуучча тыла | ||||
| Председатель Правительства |
Шолбан Кара-оол | ||||
| Председатель Законодательной палаты Великого Хурала |
Василий Оюн | ||||
| Кэм зоната | MSK+6 (UTC+9, сайын UTC+10) | ||||
Тыва, официальнай аата Тыва Өрөспүүбүлүкэтэ — Тыва АССР тэриллибитэ. 1991 Тыва Республиката.
Илин Сибиир соҕуруу өттүгэр сытар. Киин куората — Кызыл.
Тыва илин уонна соҕуруу өттүнэн Монголиялыын быысаһар, хоту өттүнэн — Красноярскай кыраайдыын, хотугулуу-арҕаа Хакасиялыын, уонна Бурятияны, Иркутскай уобалаһы кытта арҕаа өттүттэн.
Тайаан сытар иэнэ 168,6 тыһ. км² — Федерацияҕа бу көрдөрүүтүнэн 24-с миэстэни ылар.
Географията
Устуоруйата
Былыргыы кэмэ
IX үйэҕэ диэри Тыва территорията Түүр уонна Уйгуур хаҕаната састааптарыгар киирэрэ: XIII үйэ саҥатыгар монгуол-татаардар, XVIII үйэҕэ маньчжурдар сэриилээн ыла сылдьыбыттара.
Таңды Урянхай
1912 с Маньчжурия баттыгаһа суулларыллыбыта. 1914 с Тыва (Урааҥхай кыраайа) Арассыыйа протекторатыгар ылыллыбыта. Ити сыл саас Кызыл куорат төрүттэммитэ.
Тыва Дьон Өрөспүүбүлүкэтэ
Национальнай — босхолонуулаах революция түмүгүнэн атырдьах ыйын 14 күнүгэр 1921 с Тыва Дьон Өрөспүүбүлүкэтэ үөскээбитэ.
Тыва АО
1944-1961 с
Тыва АССР
1961-1991 с
Билиҥҥи кэм
Дьоно-сэргэтэ
Дьонун ахсаана
Дьонун ахсаана 308,5 тыһ. киһи (2006), плотноһа - 1,8 киһ./1 км² (2006),
Этнос
Омуктара:
- тывалар — 77 %
- нууччалар — 20,1 %
- атыттар — 2,9 % (2002 с. биэрэпис түмүгүнэн).
Урбанизация
Куорат олохтоохторун бырыһыана - 51,5 % (2006). Куораттара: Кызыл, Ак-Довурак, Туран, Чадан, Шагонар
| 3 тыһыынчаттан ордук олохтоохтоох нэһилиэнньэлээх пууннар 2007 сыл тохсунньу 1 күнүнээҕи туругунан | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Административнай тыырыллыыта
- Бай-Тайгинскай кожуун
- Барун-Хемчикскай кожуун
- Дзун-Хемчикскай кожуун
- Каа-Хемскай кожуун
- Кызылскай кожуун
- Монгун-Тайгинскай кожуун
- Овюрскай кожуун
- Пий-Хемскай кожуун
- Сут-Хольскай кожуун
- Тандинскай кожуун
- Тере-Хольскай кожуун
- Тес-Хемскай кожуун
- Тоджинскай кожуун
- Улуг-Хемскай кожуун
- Чаа-Хольскай кожуун
- Чеди-Хольскай кожуун
- Эрзинскай кожуун
Экономика
Энергетика
Транспорт
Өҥө оҥоруу
Промышленность
Прмышленность сүрүн хайысхалара:
Тыа хаһаайыстабата
Быһаарыылар
|
Бу Арассыыйа географиятыгар сыһыаннаах сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн көмөлөһүөххүн сөп. |
.svg){kind=link}
Халыып:Сибирский федеральный округ