Аан дойду дьахталларын күнэ
| Аан дойду дьахталларын күнэ | |
|---|---|
 Агитационнай былакаат: “Кулун тутар 8 күнэ – үлэһиттэр кухня кулуттааһынын утары өрө турууларын күнэ!” Дьиэ кэргэн олох баттааһынын ылан кэбиһиҥ! Худуоһунньук Б. Дейкин, 1932 сыл. | |
| Олохтоммут | 1910 сыллаахха |
| Бэлиэтэнэр | сыл аайы |
| Күнэ | кулун тутар 8 |
 Биики Хааһахха миэдьийэ билэлэр | |
Аан дойду дьахталларын күнэ (нууч. 8 Ма́рта, ааҥ. International Women’s Day)[1] — 1909 сыллаахтан сыл ахсын кулун тутар 8 күнүгэр бэлиэтэнэр. ХНТ сыл аайы дьахталлар бырааптарын харысхалыгар уонна эйии иһин тутуллар. История этэринэн үлэлиир дьахталлар бырааптарын тэҥнэтэргэ уонна эмансипацияҕа болҕомтону уурарга ыҥырар[2].
Сэбиэскэй Сойуус эстибитин кэннэ кулун тутар 8 күнүгэр Арассыыйа Федерациятын судаарстыбыннай бырааһынньыга буолан хаалбыта. Кулун тутар 8 күнүгэр Арассыыйаҕа дьахталларга сибэкки уонна атын бэлэх аҕалар үгэһэ буолар. «Сибэккилэр кулун тутар 8 кунугэр саамай баҕалаах бэлэх буолан хаалаллар: иккис эр киһи кинилэр тапталлаах хотунун бэлэхтээн, оттон иккис Россия хас биирдии олохтооҕо кинилэри белех быһыытынан ылыахпын баҕарабын». Онуоха «бу күн бастакы хоһооно — биир муоста дискриминацияны утары охсуһуу-умнуллубута ыраатта», ол түмүгэр бу күн «дьахтар бырааһынньыгын курдук» диэн бэлиэтииллэр[3].
1920-с сылларга коммуньуус дойдулар, ол курдук Кытай, Куба уонна ССРС, бэлиэтиир буолбуттар. Ол бириэмэттэн бырааһынньык өссө да тарҕаммыт.
Дойдулар үгүс өттө политика хос санаата суох бырааһынньыктыыллар — эр дьон ийэлэригэр, кэргэннэригэр, коллегаларыгар уо д. а. сибэккилэри уонна кыра бэлэхтэри оҥороллор. Сорох дойдуларга дьахталлары үлэлэриттэн дьиэлэригэр эрдэ ыыталлар.
1975 сыллаахха ХНТ бу бырааһынньыгы билиммитэ. Хас сыл аайы социальнай уонна поллитическай тематын уларыта сылдьан бэлиэтиир. Ол курдук 2011 сыллаахха «Үөрэххэ, билимҥэ уонна технологияларга тэҥ кыах биэриитэ» диэн темалаах этэ.
Албания, Алжир, Армения, Азербайджан, Беларусь, Босния уонна Герцоговина, Бразилия, Буркина Фасо, Камерун, Кытай, Куба, Эквадор, Грузия, Италия, Израиль, Лаос, Казахстан, Кыргызстан, Македония, Молдавия, Черногория, Польша, Румыния, Россия, Сербия, Таджикистан, Украина, Узбекистан, Вьетнам уонна Замбия дойдуларыгар бэлиэтэнэр.
Быһаарыылар
- ↑ Международный женский день. ЮНЕСКО (8 Кулун тутар 2023). Дата обращения: 4 Балаҕан ыйын 2023.
- ↑ Аан дойду дьахталларын кытта эҕэрдэлээһин
- ↑ Кулун тутар 8 күнүгэр бэлэх креативнай идеялара
Литэрэтиирэ
- Козлова, Н. Н. Международный женский день 8 Марта как инструмент формирования советской политической культуры // Женщина в российском обществе. — 2011. — № 1.
- Ленивихина, Н. О. Международный женский день в советской России (на материалах Нижневолжского региона 20-х гг. Xx В. ) // Известия Волгоградского государственного педагогического университета. — 2016. — № 2 (106).
Петражицкий, Л. И. О женском равноправии / проф. Л. И. Петражицкий. — Петроград: типография М. Меркушева, 1915.- Трошина, Д. В. Лозунги Международного женского дня - пропаганда социального образа советской женщины // Известия высших учебных заведений. Поволжский регион. Гуманитарные науки. — 2019. — № 2 (50).
Сигэлэр
- Международный женский день 8 марта // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- История Дня — Международный женский день в 2011 году — ООН