Килбиэннээх үлэ куората
| Килбиэннээх үлэ куората | |
|---|---|
| Дойду |
 Арассыыйа |
| Тип | Арассыыйа Федерациятын бочуотунай сыбаанньата |
| Кимиэхэ туттарыллара | Арассыыйа куораттарыгар, 1941-1945 сс. Аҕа дойду Улуу сэриитин кэмигэр Кыайыы туһугар улахан кылааты киллэрбит олохтоохтоох |
| Наҕараадалааһын олоҕо | тэрилтэлэри уонна кинилэр үлэһиттэрин судаарыстыбаннай наҕараадаларынан наҕараадалааһын, 1941-1945 сылларга олохтоохтор үлэҕэ хорсун быһыыларын чахчылара |
| Статуһа | иҥэриллэр |
| Статистика | |
| Олохтоммут күнэ | 2020 сыл кулун тутар 1 күнэ |
| Бастакы наҕараадалааһын | 2020 сыл от ыйын 2 күнэ |
| Бүтэһик наҕараадалааһын | 2025 сыл тохсунньу 15 күнэ |
| Наҕараадалааһын ахсаана | 70 |
 Биики Хааһахха миэдьийэ билэлэр | |
Килбиэннээх үлэ куората — 2020 сыл кулун тутар 1 күнүнээҕи Федерация сокуонунан олохтоммут Арассыыйа Федерациятын бочуоттаах сыбаанньата[1] «1941-1945 сс. Аҕа дойду Улуу сэриитин кэмигэр тыыл бэтэрээннэрин хорсун быһыыларын үйэтитэр сыалтан»[2]; олор олохтоохторо «куорат территориятыгар баар тэрилтэлэргэ сэрии уонна гражданскай бородууксуйаны тохтоло суох оҥорон таһаарыыны хааччыйыыга дьоһун кылааты киллэрбит уонна бэйэлэрин харыстаабат үлэ героизмын уонна харыстамматын көрдөрбүт» Арассыыйа Федерациятын куораттарыгар иҥэриллэр[3].
«Килбиэннээх үлэ куората» аат иҥэриигэ тирэх буолар:
1) Тэрилтэлэри судаарыстыбаннай наҕараадаларынан наҕараадалааһын уонна (эбэтэр) Көмүскээһии судаарыстыбаннай комитетын көһө сылдьар кыһыл Знамяларын туттарыы;
2) Тэрилтэ үлэһиттэрин судаарыстыбаннай наҕараадаларынан наҕараадалааһын;
3) Куорат олохтоохторунан 1941—1945 сс. үлэ героизмын докумуон бигэргэтиллибит чахчылар[4].
«Килбиэннээх үлэ куората» аат иҥэриллибит куоракка:
1) куорат гиэрбэлээх уонна Арассыыйа Федерациятын Президенэ бу ааты иҥэриллэрин туһунан ыйаах тиэкиһэ туруоруллар;
2) аһаҕас дьаһаллар уонна бырааһынньыктааҕы салюттар ыам ыйын 1 күнүгэр (саас уонна үлэ бырааһынньыгар), ыам ыйын 9 күнүгэр (Кыайыы күнэ), ону тэҥэ куорат күнүгэр тэрилэллэр[5].
«Килбиэннээх үлэ куората» аат Арассыыйа Федерациятын Бэрэсидьиэнин ыйааҕынан бэриллэр[6].
Ааты иҥэрии бэрээдэгэ
«Килбиэннээх үлэ куората» ааты Арассыыйа Федерациятын иҥэрии туһунан этиини Арассыыйа олохтооҕо эбэтэр общественнай түмсүү киллэриэн син[7]. Куорат олохтоох бэйэни салайыныы органнара, бу көҕүлээһиннэри өйүүр түбэлтэтигэр, Арассыыйа Федерациятын субъегын эрэгийиэннээҕи парламеныгар уонна эрэгийиэн дьаһалтатыгар киллэрэллэр[8], кинилэр Арассыыйа Федерациятын Бэрэсидьиэнигэр куораты «Килбиэннээх үлэ куората» диэн ааты иҥэрии туһунан көрдөһүүнү ылыналлар[9].
Өскөтүн эрэгийиэннээҕи былаастар Арассыыйа Бэрэсидьиэнигэр маннык ааты иҥэрии туһунан көрдөһүүнү ылыннахтарына, куорат бочуоттаах ааты иҥэрэргэ төрүөт буолалларын туоһулуур Арассыыйа Билим академиятын экспертнэй түмүктэрин сыһыарыахтаахтар[10].
«Килбиэннээх үлэ куората» диэн ааты иҥэрии көрдөһүүтэ «Кыайыы» Арассыыйа оргкомитета көрөр[10], оттон «килбиэннээх үлэ куората» диэн бочуоттаах аат Арассыыйа Федерациятын Президенин ыйааҕынан сааскы уонна үлэ бырааһынньыгын иннинэ (ыам ыйын 1 күнүгэр) иҥэриллэр[6].
Көҕүлээһин устуоруйата
Арассыыйа куораттарыгар бочуоттаах ааты тэрийии көҕүлээһин хас да төгүл Арассыыйа общественнай-политическай деятеллэринэн туруоруллубута.
2009 сыллаахха «Килбиэннээх үлэ куората» диэн общественнай бочуоттаах аат олохтоммута уонна балаһыанньата бигэргэммитэ. Бу общественнай аат сорох куораттарга бэриллибитэ.
2017 сыллаахха көҕүлээһининэн «Килбиэннээх үлэ куората» бочуоттаах сыбаанньаны олохтоон, «Арассыыйа общественнай көҕүлээһинэ» диэн порталга бэчээттэммитэ.
2019 сыл бастакы аҥаарыгар Арассыыйа Федерациятын Думатыгар «Үлэ байыаннай килбиэнин куората» бырайыагын киллэрбиттэрэ.
2019 сыл ахсынньы ый 14 күнүгэр "Арассыыйа Федерациятын бочуоттаах сыбаанньа «Килбиэннээх үлэ куората» диэн бырайыагы Арассыыйа Президенэ Владимир Путин судаарыстыба Думатыгар киллэрбитэ. 2020 сыл кулун тутар 1 күнүгэр Арассыыйа Президенэ Владимир Путин илии баттаабыта.
Бэс ыйын 29 күнүгэр 2020 сыл СНГ парламеннар икки ардыларынааҕы ассамблеята Арассыыйа үлэ куораттарга аатын иҥэрии практикатын биһирээбитэ уонна бу практиканы атын дойдуларга киллэрэргэ сүбэлээбитэ.
Сыбаанньаҕа тиксэриллибит куораттар
2020
2020 сыл от ыйын 2 күнүгэр «Килбиэннээх үлэ куората» ааты Боровичтарга, Екатеринбурга, Ивановаҕа, Ижевскайга, Иркутскайга, Казаҥҥа, Магнитогорскайга, Аллараа Новгородка, Новокузнецкайга, Новосибирскайга, Омскайга, Пермьҥа, Саратоваҕа, Томскайга, Ульяновскайга, Уфаҕа, Челябинскайга, Ярославскайга иҥэриллибитэ[11].
2021
2021 сыл ыам ыйын 20 күнүгэр «Килбиэннээх үлэ куората» ааты Арассыыйа Федерациятын уон икки куорат иҥэриллибитэ: Барнаул, Каменскай-Урал, Киров, Коломна, Амурга турар Комсомольскай, Красноярскай, Магадан, Пенза, Рыбинскай, Северодвинскай, Тюмень, Чебоксар[12].
2021 сыл балаҕан ыйын 10 күнүгэр «Килбиэннээх үлэ куората» ааты Арассыыйа Федерациятын уон икки куорат иҥэриллибитэ: Алдан, Бологой, Воркута, Дзержинскай, Кемерово, Кострома, Лысьва, Мончегорскай, Оха, Ступино, Сызрань уонна Чита[13].
2022
2022 сыл сэтинньи ый 15 күнүгэр «Килбиэннээх үлэ куората» ааты Арассыыйа Федерациятын сэттэ куорат иҥэриллибитэ: Астрахань, Вологда, Златоуст, Каспийскай, Норильскай, Орскай уонна Дьокуускай куорат. Ону тэҥэ Горловка уонна Луганскай куораттарга «Килбиэннээх үлэ куората» аат иҥэриллибитэ[14].
2023
2022 сыл балаҕан ыйын 11 күнүгэр «Килбиэннээх үлэ куората» ааты Арассыыйа Федерациятын уон куорат иҥэриллибитэ: Владимир, Воткинскай, Находка, Новомосковскай, Подольскай, Прокопьевскай, Рязань, Рубцовскай, Улан-Удэ уонна Ханты-Мансийскай[15].
2025
2025 сыл тохсунньу ый 15 күнүгэр «Килбиэннээх үлэ куората» ааты Арассыыйа Федерациятын сэттэ куорат иҥэриллибитэ: Үөһээ Пышма, Зеленодольскай, Ишимбай, Курган, Ленинскай-Кузнецкай, Миасс, Салехард[16].
Карта
Нумизматикаҕа
Арассыыйа баана 2021—2023 сс. 12 манньыаты «Килбиэннээх үлэ куораттара» диэн сиэрийэни таһаартарбыта[17]. 2024 сыллаахха өссө 4 сиэрийэ манньыата таһаарыллыбыта[18].
Быһаарыылар
- ↑ Федеральный закон от 01.03.2020 № 41-ФЗ «О почетном звании Российской Федерации „Город трудовой доблести“». publication.pravo.gov.ru. Дата обращения: 16 Муус устар 2020. Архивировано 6 Муус устар 2020 года.
- ↑ Преамбула Федерального закона от 01.03.2020 № 41-ФЗ «О почетном звании Российской Федерации „Город трудовой доблести“». publication.pravo.gov.ru. Дата обращения: 16 Муус устар 2020. Архивировано 6 Муус устар 2020 года.
- ↑ Часть 1 статьи 1 Федерального закона от 01.03.2020 № 41-ФЗ «О почетном звании Российской Федерации „Город трудовой доблести“». publication.pravo.gov.ru. Дата обращения: 16 Муус устар 2020. Архивировано 6 Муус устар 2020 года.
- ↑ Часть 2 статьи 1 Федерального закона от 01.03.2020 № 41-ФЗ «О почетном звании Российской Федерации „Город трудовой доблести“». publication.pravo.gov.ru. Дата обращения: 16 Муус устар 2020. Архивировано 4 Ыам ыйын 2020 года.
- ↑ Часть 3 статьи 2 Федерального закона от 01.03.2020 № 41-ФЗ «О почетном звании Российской Федерации „Город трудовой доблести“». publication.pravo.gov.ru. Дата обращения: 16 Муус устар 2020. Архивировано 4 Ыам ыйын 2020 года.
- ↑ 1 2 Часть 4 статьи 1 Федерального закона от 01.03.2020 № 41-ФЗ «О почетном звании Российской Федерации „Город трудовой доблести“». publication.pravo.gov.ru. Дата обращения: 16 Муус устар 2020. Архивировано 4 Ыам ыйын 2020 года.
- ↑ Часть 1 статьи 3 Федерального закона от 01.03.2020 № 41-ФЗ «О почетном звании Российской Федерации „Город трудовой доблести“». publication.pravo.gov.ru. Дата обращения: 21 Муус устар 2020. Архивировано 4 Ыам ыйын 2020 года.
- ↑ Часть 2 статьи 3 Федерального закона от 01.03.2020 № 41-ФЗ «О почетном звании Российской Федерации „Город трудовой доблести“». publication.pravo.gov.ru. Дата обращения: 21 Муус устар 2020. Архивировано 4 Ыам ыйын 2020 года.
- ↑ Часть 3 статьи 3 Федерального закона от 01.03.2020 № 41-ФЗ «О почетном звании Российской Федерации „Город трудовой доблести“». publication.pravo.gov.ru. Дата обращения: 21 Муус устар 2020. Архивировано 4 Ыам ыйын 2020 года.
- ↑ 1 2 Часть 3 статьи 1 Федерального закона от 01.03.2020 № 41-ФЗ «О почетном звании Российской Федерации „Город трудовой доблести“». publication.pravo.gov.ru. Дата обращения: 16 Муус устар 2020. Архивировано 4 Ыам ыйын 2020 года.
- ↑ Указ о присвоении почётного звания Российской Федерации «Город трудовой доблести». Дата обращения: 2 От ыйын 2020. Архивировано 2 От ыйын 2020 года.
- ↑ Указ о присвоении почётного звания Российской Федерации «Город трудовой доблести». Дата обращения: 10 Балаҕан ыйын 2021. Архивировано 10 Балаҕан ыйын 2021 года.
- ↑ Указ о присвоении почётного звания «Город трудовой доблести». Дата обращения: 10 Балаҕан ыйын 2021. Архивировано 10 Балаҕан ыйын 2021 года.
- ↑ Указ Президента Российской Федерации от 15.11.2022 № 829 ∙ Официальное опубликование правовых актов ∙ Официальный интернет-портал правовой информации. publication.pravo.gov.ru. Дата обращения: 15 Сэтинньи 2022. Архивировано 15 Сэтинньи 2022 года.
- ↑ Указ Президента Российской Федерации от 11.09.2023 № 668 ∙ Официальное опубликование правовых актов ∙ Официальный интернет-портал правовой информации. publication.pravo.gov.ru. Дата обращения: 12 Балаҕан ыйын 2023. Архивировано 13 Балаҕан ыйын 2023 года.
- ↑ Указ Президента Российской Федерации от 15.01.2025 № 16 ∙ Официальное опубликование правовых актов. publication.pravo.gov.ru (15 Тохсунньу 2025). Дата обращения: 15 Тохсунньу 2025.
- ↑ База данных по памятным и инвестиционным монетам. Банк России. cbr.ru. Дата обращения: 18 Кулун тутар 2023. Архивировано 18 Кулун тутар 2023 года.
- ↑ Серия «Города трудовой доблести»: новые монеты. Банк России. cbr.ru. Дата обращения: 5 Ыам ыйын 2024.