Чернобаевка
Чернобаевка — соҕуруу Херсон уобалаһыгар баар дэриэбинэ. Чернобаевка тыа общинатын администрацията олорор, Херсон аан дойдутааҕы аэропорт Чернобаевкаҕа баар.
Балаҕан ый 30 күн 2022 сыллааҕы Арассыыйа уонна Херсон уобалаһын дуогарабынан Херсон уобалаһа, Чернобаевканы кытары, Арассыыйа састаабыгар саҥа субъект курдук киирэр[1].
Историята
Олохтонуута
Чернобаевка 1782 сыл атырдьах ыйын 18 күнүгэр Запорожье Екатерина II-ттан сир ылбытын кэннэ Сечь казаага Петро Чернобай официальнайдык олохтообута. Нэһилиэк аата кини аатыттан тахсар.
Сайдыыта
Чернобаевка бытааннык үүммүтэ. Херсон губерниятын докумуоннарыттан 1859 сыллаахха дэриэбинэҕэ 60 ыал олороро, ол аата 239 киһи олорор эбит. Чернобаевка олохтоохторун сүрүн дохуотунан известнягы хостооһунунан биллэр этэ.. Ол саҕана фермаларга арыгы лавкатыттан ураты атыы- эргиэн тэрилтэлэрэ суох этилэрэ. Доруобуйа харыстабылын ресурсалара хааччахтаммыттар. Бастакы оскуола уон тоҕус үйэ бүтүүтэ аһыллыбыта, онно бастаан 26 уол уонна 6 кыыс үөрэнэрэ.
1902 сыллаахха Черноба хуторыгар кыра оҕолорго аналлаах начальнай оскуола аһыллыбыта.
Иккис аан дойду сэриитэ
Иккис аан дойду сэриитигэр нацистскай Германия Чернобаевканы атырдьах ыйын 9 күнүттэн 1941 сыллаахха тутарын саҕалаабыт. 1942 с. нацистар куорат ыччатын күүһүнэн Германияҕа ыыппыттара. Оккупация бириэмэтигэр 242 киһи күһэйэн туран үлэҕэ күһэйиллибиттэр. Бүтэһигэр, 1944 сыл кулун тутар 14 күнүгэр Кыһыл Армия 295- с стрелковай дивизията дэриэбинэни босхолообута.
20 үйэ бүтүүтэ уонна Украина тутулуга суох буолуу
1970- с сыллар саҕаланыыларыгар Чернобаевка "радикальнай" развитие буолбута. Биэс сүрүн уулусса асфалламмыта, саҥа дьиэлэр тутуллубуттар, уунан хааччыйыы системата оҥоһуллубута уонна радио тэриллибитэ.[1]
2006 сыллаахха Чернобаевкаҕа баар Херсон аэропуорда аан дойду статуһун ылбыта.
Географията
Чернобаевка истиэп зонатын иһинэн Черноморскай сидьиҥ быһыы Илиҥҥи европейскай дэхситигэр баар. Бөһүөлэк уобалас кииниттэн 10 км сиргэ сытар. Киевка дылы 414 км.
Тиэйии
Чернобылкаҕа диэри 101 №- дээх микроавтобуһунан тиийиэххэ сөп.[2]
Демография
2001 сыллааҕы биэрэпис дааннайынан дэриэбинэҕэ 9275 киһи олороро.[3] Тылынан Чернобаевка түҥэтии 2001 сыллаахха маннык этэ: [2]
| Тыл | Киһи ахсаана | Бырыһыана |
|---|---|---|
| Украин тыла | 8505 | 91.70 % |
| Нуучча тыла | 680 | 7.33 % |
| Белоруус тыла | 35 | 0.38 % |
| Румынскай тыл | 21 | 0.23 % |
| Эрмээн тыла | 7 | 0.08 % |
| Романи тыла | 5 | 0.05 % |
| Поляк тыла | 2 | 0.02 % |
| Болгаар тыла | 1 | 0.01 % |
| Атын | 19 | 0.20 % |
Быһаарыылар
- ↑ Договор между Российской Федерацией и Херсонской областью о принятии в Российскую Федерацию Херсонской области и образовании в составе Российской Федерации нового субъекта от 30 сентября 2022 года (ратифицирован Федеральным законом от 4 октября 2022 года № 375-ФЗ, вступил в силу 5 октября 2022 года, письмо МИД России от 05.10.2022 № 19696/дп). Официальный интернет-портал правовой информации (3 Алтынньы 2022).1 =
- ↑ Необходимо задать параметр
title=в шаблоне {{cite web}}. [1]. - ↑ Облікова картка с Чорнобаївка Херсонська область, Білозерський район (укр.).
Библиография
- Kostenko, Anton (2017) (in uk). https://shron1.chtyvo.org.ua/Nesterenko_Olha/Chornobaivka_vchora_sohodni_zavtra_do_235-i_richnytsi_zasnuvannia_sela.pdf.