Муhаммед
|
Муhаммед (Медина) диэн илдьитэ. Ислам көрбүөччүлэриттэн тиhэх уонна ордук ытыктанар. Онтон таhынан дипломат, эргиэмсик, философ, оратор, сиэрдьит уонна сэрииhит быhыытынан биллэр.
Олоҕо
Муhаммед 570 с. Курайш биистэн төрүттээх. Оҕо сааhыгар тулаайах хаалбыта, ол иhин кинини абаҕата, Абу Талиб, бэйэтигэр иитэ ылбыта. Эдэр сылдьан Муhаммед эргиэмсиктээбитэ уонна маныыhыттаабыта. 25 сааhыгар бастакытын кэргэн ылбыта (бастакы кэргэнин аата Хадидьа). Сотору Муhаммед дьонтон тэйэр буолбут, Мекка аттыгар баар Хира диэн хайаҕа тиийэн, хаспахха олорон эрэн, хас да нэдиэлэ устата Таҥараҕа үҥэр идэлэммит. 610 с., Хабырыыл аанньал аан бастаан көстүбүт уонна Таҥара көспүт (онтон ыла Ислам халандаара саҕаланар). Мединаҕа, Муhаммед олохтоох бэйэ бэйэлэрин кытта өстөһөр биистэри эйэлэhиннэрбитэ уонна бэйэтин итэҕэлигэр сүгүрүппүтэ. Аҕыс сыл устата Мекка биистэрин утары сэриилэhэн кинилэри хотон Мекканы баhылаан ылбыта (ол кэмҥэ батыhааччыларын ахсаана 10 тыh. дылы улааппыта). Муhаммед 632 с. Мединаҕа бүтэhигин кэриирдьиттээн баран аҕыйах ыйынан өлбүтэ. Кини өлүүтүн кэнниттэн, сотору кэминэн, Ислам Араб тумул арыытын улахан өттүгэр тарҕаммыта уонна Арабия биистэрин бииргэ холбообута.