Уойуу
Уойуу, сыаланыы - сыа мустуутун түмүгэр аһара элбэхтик үөскуур хаһа. Киһи доруобуйатыгар буортуну аҕалар. Улахан дьоҥҥо уойуу эт-сиин индексигэр сөп тубэһиэхтээх, 30-тан үөhээ ол эбэтэр тэҥ буолуохтаах.
Анал үөрэхтээхтэр бэлиэтииллэринэн, уойууттан ураты сиэри таһынан уойуу эт-сиин индексэ улахан дьонно тэҥ ол эбэтэр улахан 25-тэн сөп тубэһиитин түмүгэр тахсар. Оттон оҕолорго 0-5 уонна 5-19 дылы сааһынан арааран, этин-хаанын сайдыытын көрөн халыыпка сөп тубэһиитинэн быһаарыллар. Уойууттан араас ыарыы үөскүүр. Ол түмүгэ таһаарыылаах үлэ намтыыр.
Дьүһүнэ
Билиҥҥи бириэмэҕэ уойуу, сыаланыы дьарҕа ыарыы курдук көрүллэр. Бу ыарыы ыйааһын үрдүүрүттэн тутулуктаах.
Араас дойдуга уойуу, сыаланыы судаарыстыба эбии ороскуотугар тиэрдэр. Бу 2019 сылга нуорма таһынан ыйааһыннаах дьон өлүүтэ 3,5%. 1975 - 2016 сылларга уойбут, сыаламмыт киһи ахсаана 59% үрдээтэ.
Бу Арассыыйа сиригэр уойууннан, сыаланыыннан 20% нэһилиэнньэ эрэйи көрөр. Россия сиригэр ордук ыйааһыннаах дьон ахсаана 60%.
Уойуу наардааһына
Кииҥ уойуу диэн ордук сыа киһи иһигэр баара. Кииҥ уойуу саамай кутталлаах уойуу көрүҥэ буолар. Бу уойуу сибээстээх сурэх ыарыытын,үрдүк дабылыанньа уонна саахарынай диабеты кытары.
Эмтэнээччи ыарыһаҕынан ааҕыллар өскөтүн кэриҥ биилэ кини кэриҥ өттүгун кыргыттар киэнэ 0,8-нан үрдүк буоллаҕына, онтон уолаттар киэнэ 0,95 буоллаҕына.
Бу уойууну гормон кэһиитинэн икки араас көрүҥҥэ араараллар: "стандартное" и "нестандартное" ол эбэтэр "доруобай".
Быһаарыы
Уойууну, сыаланыыны быһаарарга эт-сиин индексин ордук элбэхтэ тутталлар. Ол эрэн өссө тутталлар Борнгардт ииндэксэ, эт-сиин индекситтэн уратыта диэн кини киһи быһыытын-таһаатын учуоттуур.
Туруга
Ордук тутулуктаах быһыытыттан, уойуу степэниттэн, туох ыарахан ыарыылааҕыттан.
Ордук ыйааһын "доруобай" диэҥҥэ аахсыллыбат төһө да кэһии суоҕун иһин.
Туттуллубут литература
https://ru.m.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%B6%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5