Тянь-Шань
Тянь-Ша́нь (Киин Азия сытар биэс судаарыстыба сирин-уотун хабар (Кыргыстан, Кытай (Синьцзян-Уйгур автономнай оройуона), Казахстан уонна Узбекистан).
Тянь-Шань хайалара аан дойду үрдүнэн биир саамай үрдүк хайалар быһыытынан биллэллэр: Кыайыы өргөһө (7439 м), Хан-Тенгри өргөһө (6995 м) бааллар.
Хайалар икки ардыларынааҕы сорох хотооллор 3000 м үрдүккэ онтон да үөһэ сыталлар. Олору 4000 м үрдүктээх хайалар тулалыыллар. Онно өрүстэр уу ылынар модун ледниктэрэ үөскүүллэр. Хайаларга баар от үүнээйилээх, мэччирэҥ быһыытынан туһаныллар киэҥ, хаптаҕай биитэр кыра оллур-боллур сирдэри олохтоох нэһилиэнньэ сыртар диэн ааттыыр.
Хайалар икки ардыларынааҕы сорох хотооллорго дириҥ күөллэр бааллар. Олортон биир саамай аатырбыттара - Иссык-Куль. Тулалаан турар хайаларыттан күөлгэ элбэх өрүс түһэр, оттон күөл бэйэтэ сүүрүгүрдүбэт.
1700 м-тэн үөһэ хапчааннарга уонна хотугу эниэлэргэ тянь-шань харыйата тыата үүнэр, кураанах эниэлэргэ арча бөлкөйдөрө үүнэллэр. Олорго тыата убаҕас, ол иһин онно күн уота күүскэ ититэр буолан сымала сыта хойуу. Тыаларыгар сибиир туртаһа, сиэгэн олохсуйаллар.
2700 м үрдүккэ эгэлгэ дьүһүннээх оттоох субальпийскай, онтон арыый намыһах оттоох альпийскай ходуһалар кэлэллэр.