Тиэкиһи истиилинэн ырытыы
Тиэкиһи истиилинэн ырытыы (нууч. Стилистический анализ текста)
Тиэкиһи истиилинэн толору ырытыы тосхоло:
- Тиэкис истиилэ, араҥата, жанра;
- Тиэкис анаан тутуллар эйгэтэ, түгэнэ;
- Тиэкис сүрүн сыала (бодоруһуу, иһитиннэрии, дьайыы). Бытарытан көрдөххө, тиэкис биллэрэр, эстетическэй, мөккүөр тардар, иэйиини уһугуннарар, иитэр, үөрэтэр, сырдатар, сэргэхситэр о.д.а. сыала-соруга.
- Тиэкис аадырыһа: кимиэхэ туһуланара, дьон сааһа, балаһыанньата, дуоһунаһа-солото, оннооҕор эр киһи эбэтэр дьахтар буолара кытта учуоттанар.
- Тиэкискэ көстөр толкуйдааһын тиибэ (чопчу, тэгили, уобарастаан о.д.а.).
- Тиэкис бэриллэр халыыба (суругунан, тылынан), тиибэ (сэһэргээһин, ойуулааһын, толкуйдааһын, эбэтэр булкаас көрүҥ), саҥарар саҥа көрүҥэ (монолог, диалог, полилог).
- Тиэкис истиилин, араҥатын, жанрын учуоттаан, ураты истииллии бэлиэтэ (стилевая черта).
- Тиэкис тыла-өһө:
- Лиэксикэтэ:
- кэпсэтии тыла / сурук-бичик тыла;
- кэпсэтии тылыттан 2 арааһа: литературнай нуормаҕа киирэрэ / литературнай нуорма тас өттүнээҕитэ (түөлбэ, жаргон, ыччат тыла, арго тыл);
- дорҕоон дьүөрэлэһэр тыла, уус-уран xohyйap ньыма apaaha;
- киһи, дуоһунас, тэрилтэ аата, кылгатыы, уларыйбат халыып о.д.а. баара / суоҕа;
- саха төрүт лиэксикэтэ / термин, киирии тыл.
- Морфологията:
- Тылы үөскэтэр ньымата:
-aahын, -ыы, -ааччы, -тык сыһыарыынан үөскээбит тыл; көспүт суолталаах (ааттыйбыт) тыл;
- Тыл уларыйар халыыба:
туһулуу, сыһыан тыл, эбиискэ, сана аллайыы көстөр/ көстүбэт; туохтуур көрүҥүн арааһа, киэбэ, кэмин арааһа, атынтан туһаайыытын; буолуохтаах хайааһын киэбэ туттуллар уратыта элбэх ахсаан халыыба; аат туохтуур; үлүбүөй туохтуур; сыһыат туохтуур о.д.а.
- Синтаксиһа:
Этии чилиэнэ бэриллиитэ:
- туһаан (көспүт суолталаах тыл о.д.а.);
- кэпсиирэ (атынтан туһаайыы, арахсыбыт кэпсиирэ, аат кэпсиирэ);
- быhаарыы (даҕааhын, аат туохтуур, о.д.а.).
Этии тиибэ:
- сэhэн, риторическай ыйытыы, күүhүрдүү этии;
- биир састааптаах этии apaaha;
- толору - толорута суох этии;
- биир уустаах, тэнийбит, араарыллыбыт ойоҕос чилиэн;
- судургу, холбуу этии apaaha.
- Тиэкис ураты тутула:
- этиини ситимниир ньыма, кыбытык этии, сигэнии көрүҥэ;
тиэкиhи чааска, пууҥҥа, хос пууҥҥа араарыы;
- ураты сурук бэлиэтэ
- ааптар уобараһа, бу тиэкиһинэн тугу этэрэ, тириэрдэрэ.
- Ааптар ураты буочарын, тус истиилин бэлиэтиир көстүү: хайа тылы-өһү ордук сөбүлээн туттара / олох туттубата; туох саҥаны киллэрбитэ, ол иһигэр ханнык истииллии ньыманы туттара; маны таһынан сыыһата-халтыта (баар буоллаҕына).